Zoom cho giáo viên: Mẹo kiểm soát lớp học tốt hơn

Tuy nhiên, dạy học trực tuyến không đơn thuần là chuyển bài giảng từ bảng đen sang màn hình máy tính. Việc thiếu tương tác trực tiếp, gián đoạn kết nối, học sinh mất tập trung, không khí lớp học trầm lắng… là những thách thức lớn mà giáo viên phải đối mặt khi sử dụng Zoom. Chính vì vậy, để duy trì một môi trường học tập nghiêm túc, hiệu quả, giáo viên cần trang bị những kỹ năng, công cụ và chiến lược phù hợp nhằm kiểm soát tốt lớp học qua Zoom.

Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ những mẹo hữu ích giúp giáo viên quản lý lớp học hiệu quả hơn trên Zoom, từ kỹ năng công nghệ đến chiến lược sư phạm, góp phần nâng cao chất lượng dạy học trong môi trường số.

Lợi ích và thách thức khi dạy học qua Zoom

Lợi ích:

• Dễ dàng tổ chức lớp học ở mọi lúc, mọi nơi.

• Tăng khả năng chia sẻ tài liệu nhanh chóng: giáo viên có thể gửi slide, video, hình ảnh, đường link bài tập chỉ với vài thao tác.

• Ghi lại toàn bộ buổi học để học sinh xem lại khi cần.

• Phù hợp với việc giảng dạy cá nhân, nhóm nhỏ, hoặc tổ chức các hội thảo, lớp học chuyên đề.

Thách thức:

• Học sinh dễ bị xao nhãng vì môi trường học tập thiếu sự giám sát.

• Giáo viên khó quan sát hành vi học sinh khi họ tắt camera hoặc không phản hồi.

• Các sự cố kỹ thuật như mất kết nối, không vào được lớp, lỗi micro/camera khiến lớp học gián đoạn.

• Việc kiểm tra đánh giá, tương tác và duy trì kỷ luật lớp học phức tạp hơn so với học trực tiếp.

Chính những thách thức trên đòi hỏi giáo viên không chỉ am hiểu công nghệ mà còn phải xây dựng phương pháp giảng dạy linh hoạt, phù hợp với môi trường trực tuyến.

Làm chủ công cụ Zoom – Chìa khóa đầu tiên để kiểm soát lớp học

Zoom không chỉ đơn thuần là công cụ gọi video. Đối với giáo viên, Zoom cung cấp rất nhiều tính năng hữu ích hỗ trợ giảng dạy và quản lý lớp học:

• Waiting Room (Phòng chờ): Cho phép kiểm soát người vào lớp học, đảm bảo an ninh và tránh bị làm phiền bởi người lạ.

• Mute/Unmute All: Tắt hoặc mở âm thanh của tất cả học sinh để duy trì trật tự trong lớp.

• Chat: Trao đổi nhanh với học sinh, đặt câu hỏi, nhận phản hồi, hoặc hướng dẫn cụ thể từng em.

• Share Screen (Chia sẻ màn hình): Giúp giáo viên trình chiếu slide, video, tài liệu, hoặc bảng trắng điện tử.

• Breakout Rooms: Phân lớp thành nhiều nhóm nhỏ để học sinh thảo luận nhóm, làm việc độc lập rồi quay lại báo cáo.

• Reactions & Raise Hand: Học sinh có thể sử dụng biểu tượng giơ tay hoặc biểu cảm để tham gia tương tác mà không cần mở mic.

• Record (Ghi lại): Lưu trữ toàn bộ buổi học để giáo viên và học sinh có thể xem lại, đặc biệt hữu ích trong việc ôn tập.

Việc thành thạo các tính năng này sẽ giúp giáo viên tự tin hơn trong việc tổ chức và điều tiết lớp học.

Xây dựng nội quy lớp học trực tuyến từ buổi đầu tiên

Lớp học trực tuyến vẫn cần có nội quy rõ ràng giống như lớp học truyền thống. Ngay từ buổi đầu tiên, giáo viên nên cùng học sinh thống nhất các quy định cơ bản như:

• Đăng nhập đúng giờ, không vào lớp trễ.

• Bật camera trong toàn bộ buổi học (trừ khi có lý do chính đáng).

• Tắt micro khi không phát biểu để tránh nhiễu âm.

• Không sử dụng điện thoại hoặc các thiết bị khác để làm việc riêng.

• Trả lời khi được gọi tên, không rời lớp giữa chừng nếu không xin phép.

Giáo viên có thể trình bày nội quy dưới dạng slide minh họa sinh động hoặc làm bảng nội quy chia sẻ định kỳ cho học sinh. Đồng thời, hãy giải thích rõ ràng lý do đằng sau mỗi quy định để học sinh hiểu và tự giác chấp hành.

Tăng cường tương tác để giữ sự chú ý

Một lớp học im lặng và thiếu tương tác là nỗi ám ảnh của nhiều giáo viên khi dạy qua Zoom. Để khắc phục tình trạng này, bạn có thể áp dụng các chiến lược sau:

• Đặt câu hỏi thường xuyên: Không cần là câu hỏi học thuật phức tạp, chỉ cần học sinh được liên tục tham gia vào bài giảng là đã tăng sự gắn kết.

• Gọi tên bất kỳ: Tạo cảm giác "luôn trong tầm ngắm", giúp học sinh tập trung hơn.

• Trò chơi tương tác ngắn: Kahoot, Quizizz, Google Forms hoặc chat nhanh ngay trong Zoom.

• Khuyến khích học sinh sử dụng biểu cảm Reactions: Like, giơ tay, vỗ tay để phản hồi giáo viên.

• Cho học sinh phản biện: Thảo luận nhóm và trình bày lại sẽ giúp học sinh ghi nhớ kiến thức lâu hơn.

Tương tác hiệu quả không chỉ giúp học sinh tiếp thu kiến thức tốt mà còn tạo nên không khí lớp học tích cực và gắn kết.

Tổ chức thời gian học hợp lý và khoa học

Một buổi học online kéo dài, thiếu nhịp điệu sẽ khiến học sinh dễ mệt mỏi và mất tập trung. Giáo viên cần:

• Chia nhỏ bài giảng thành các phần 10–15 phút, mỗi phần kết thúc bằng câu hỏi hoặc bài tập nhỏ.

• Chèn thời gian nghỉ giữa giờ (3–5 phút) để học sinh nghỉ mắt, vận động nhẹ.

• Không dạy kéo dài quá khung giờ quy định, vì sau một ngưỡng nhất định, hiệu quả tiếp thu sẽ giảm mạnh.

• Kết thúc buổi học bằng phần tổng kết, gợi ý bài tập hoặc nhấn mạnh nội dung chính giúp học sinh ghi nhớ lâu hơn.

Ghi hình bài giảng và gửi tài liệu bổ trợ sau buổi học

Việc cung cấp tài liệu hỗ trợ học sinh tự học là điều không thể thiếu trong dạy học online:

• Ghi lại bài giảng để học sinh vắng buổi học có thể xem lại.

• Gửi slide, tài liệu đọc thêm hoặc hướng dẫn bài tập sau mỗi buổi học.

• Tạo thư mục chia sẻ tài liệu cố định trên Google Drive hoặc OneDrive giúp học sinh dễ dàng truy cập lại tài liệu cũ.

Ngoài ra, nên có hệ thống theo dõi tiến độ học tập (như Google Classroom, Zalo nhóm, fanpage lớp) để trao đổi, nắm bắt tình hình học sinh và xử lý kịp thời.

Giao tiếp nhẹ nhàng – Giữ lớp học thân thiện

Đừng để lớp học trở nên căng thẳng, cứng nhắc vì chỉ toàn thông tin một chiều. Thay vào đó:

• Hỏi thăm học sinh mỗi đầu buổi học.

• Dành vài phút cuối để nghe phản hồi hoặc giải trí nhẹ.

• Tạo thử thách nhỏ hoặc cuộc thi theo nhóm để tăng hứng thú.

• Khen ngợi công khai và khuyến khích học sinh tự tin phát biểu.

Một lớp học online thành công không chỉ nhờ kiến thức mà còn bởi cảm xúc tích cực mà giáo viên truyền tải đến học sinh.

Kiểm soát lớp học khi dạy học qua Zoom là một kỹ năng không dễ dàng nhưng hoàn toàn có thể rèn luyện và cải thiện nếu giáo viên nắm chắc công cụ, hiểu tâm lý học sinh và xây dựng chiến lược dạy học hợp lý. Bằng việc thiết lập nội quy, tăng cường tương tác, quản lý thời gian tốt và chủ động hỗ trợ học sinh, giáo viên không chỉ duy trì được kỷ luật lớp học mà còn góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và tạo ra môi trường học tập hiệu quả, năng động và gắn kết.